“ The Void deck ”
Bauhaus Kolleg X, Cities of Tomorrow CIAM Urbanism
Bir şehrin mimari yapısını ya da kentsel yaşam alanlarını, o şehrin içerisindeki yaşayan insanlar, gelenekleri ve kültürleriyle şekillendirirler.Singapur’un halkı Avrupa’daki örneklerinden farklı olarak karışık bir kültürden meydana gelmiştir.Singapur halkı Çin, Malezya ve Endonezya dan gelen farklı kültürlere sahip insanların bir araya gelmesinden oluşmuştur. Bu da karışım bir tarih, kültür ve geleneğe sahip olmalarının en büyük sebebidir.
Arazi kullanım oranları o kente kimliğini veren değerlerdir. Her kentte olduğu gibi kentsel yaşam alanları bireylerin sosyalleşmesi, komşuluk bilincinin artması ve farklı aktivitelerin gerçekleştirilmesi için kentlerin içerisinde dağılmıştır. Yapılan araştırmalar sonucunda Kent Merkezine % 4.5, Açık alanlara % 3.8, Okullara % 9.8, Binalara % 41 oranında yer verildiği saptanmıştır.(Public housing and Community Development by William Siew Wai Lim ) Bu da açıkça gösteriyor ki Singapur da yaşayan halk için en önemli alan Rezidansları ve çevresidir. Buna en iyi örnek belki de “ Void deck ” lerdir. Void deckleri çok basitçe açıklamak gerekirse şöyle denebilir; kamusal alan, sosyal aktivitelerin gerçekleştiği bina altlarındaki boş alanlardır. Singapurlular için ise void deck çok daha farklı kullanım ve kalite standartları olan bir kentsel kullanım elemanıdır. Binaların altlarında yer alan bu void yani kullanılmayan olarak adlandırılan bu boş alanlar sadece o binada yaşayan ev sahiplerine özgü değil tüm kente hizmet eden kamusal alanlardır. Void deck için söylenen kullanılmayan kavramı aslında düzenli bir işlevselliğe hizmet etmediği geçici fonksiyonlara dönüştürülebildiği için Singapurlular tarafından kullanılmaktadır.(temporary usages) Örneğin Asya kültürünün bir parçası olan düğünler ve cenazeler void decklerin içerisinde gerçekleştirilir. Ülkenin ikliminin çok sıcak olması ve bu alanların her daim serin ve gölge olması farklı yaş grubundaki insanları buraya toplayarak bir buluşma noktası oluşmasına sebep olmuştur. Çocuklar için oyun alanı, yaşlılar için toplanma alanı ve hatta ev hanımları için kendi işlerini satabilmeleri için geçici olarak market ve stantlar kurulmaktadır(bknz foto I,II,III). Bazı tasarımcılar ise void decklerin duvarlarını veya giriş çıkış kısımlarını kullanarak kendi sanatlarını uygulama fırsatları yakalıyorlar. Günün çeşitli saatlerinde void deckler farklı yaş grubundan insanlar tarafından kullanılmakta ve de sosyalleşmeye, komşuluk ilişkilerine katkıda bulunmaktadır. Bir başka kentsel öğe ise “ link way ” (bknz foto IV) dedikleri diğer apartmanlardaki void deckleri birbirine bağlayan üstü kapalı yürüme yollarıdır. Bu yollar evinden çıkıp void deckde zaman geçiren bir bireyi o noktadan alıp metro istasyonuna kadar götüren bir kentsel ulaşım öğesidir. Linkwayler ve Void deckler aslında birbirini tamamlayan kentsel kullanım alanında insanlara birçok fayda sağlayan Ağ Sistemi oluşturmuştur. Void decklerin Singapurlular tarafından kullanılmasına sebep olan farklı kentsel kalite standartları vardır. Bunlar;
- Geleneksel kutlama alanı
- Minimum kamu hizmeti
- Geçici kullanım
- Buluşma noktası
- Gölge alan
- Kamusal alan
- Yarı kamusal alan
- Gizlenmiş alan
- Psikolojik sınırlama
- Ücretsiz alan
- Rekreasyon alanı
Singapurun hızlı gelişen mimari yapısıyla beraber aslında geleneksel olan ve korunması gereken void deckler çeşitli dönüşümler geçirerek farklı kentsel öğelere dönüştüler. Void deck kentsel kalite standartlarına sahip olan ama biçimsel olarak daha farklı kullanımlar meydana geldi. Yeni gelişen mimaride binalar gökdelenlere void deckler ise sky garden dedikleri gökyüzü bahçelerine dönüştü. Singapurdaki önemli Mimarlık Firmalarından olan Woha Architects’in Singapurun farklı yerlerinde şu anda inşası devam eden gökdelen projeleri var. Bütün projelerde ortak amaç insanlara kalite standartları daha yüksek olan, yaşam alanları yaratmak. Bu projelerdeki kamusal alan ve yarı kamusal alan gelişimleri ise yaklaşık 40-50 kat olan bu gökdelenlerin her 10 katında bir gökyüzü bahçeleri yaratarak, insanlara ihtiyaç duydukları void deck kalite standartlarını sürdürebilme imkânı verilmiştir. Bu gökyüzü bahçelerinin içerisinde mini kafeler, gölge alanlar, kış bahçeleri, küçük meydanlar, teras bahçeleri, kent mobilyaları, çocuk oyun alanları bulunmaktadır .
Singapurda insanlar en çok yerleşim yerleri ve çevresinde vakit geçiriyorlar. Daha geleneksel olan
void deckli apartmanlardan, gelişen
mimari ile gökdelenler ve onlara entegre olmuş yeşil alanlara geçerken kentsel yaşam alanlarının da kalite standartları artmıştır (bknzfoto IX)Zemin kat kullanımı olarak değerlendirilen void deckler ilerleyen mimariyle beraber üst katlara taşınarak dönüşüme uğramıştır.
Peyzaj Mimarı
F. Begüm ZAİMOĞLU
